کرمانشاه همچنان بالاترین نرخ بیکاری را در ایران دارد

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در زمستان ۱۴۰۳ به ۷.۸ درصد کاهش یافته است. با این حال، این کاهش لزوماً نشان‌دهنده بهبود واقعی وضعیت اقتصادی نیست، زیرا بسیاری از افراد به دلیل ناامیدی از پیدا کردن شغل، جستجوی کار را متوقف کرده‌اند. در استان‌ها، کرمانشاه با بالاترین نرخ بیکاری مواجه است، در حالی که برخی استان‌ها مانند تهران، یزد و خراسان جنوبی کمترین نرخ بیکاری را دارند. همچنین، کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، به‌ویژه در میان زنان، نگران‌کننده است.

گزارش‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهند که نرخ بیکاری در زمستان ۱۴۰۳ برابر با ۷.۸ درصد بوده که نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. با این حال، این کاهش ممکن است به اشتباه به عنوان نشانه‌ای از بهبود وضعیت اقتصادی تلقی شود. نرخ بیکاری تنها شامل افرادی است که در جستجوی کار هستند و افرادی که به دلایل مختلف از جستجوی کار منصرف شده‌اند حتی اگر در سن اشتغال باشند، در این آمار در نظر گرفته نمی‌شوند.

در سطح استان‌ها، کرمانشاه با ۱۵.۲ درصد بیشترین نرخ بیکاری را داشته و در رتبه نخست استان‌های با بیکاری دو رقمی قرار دارد. این در حالی است که استان‌هایی مانند تهران، یزد و خراسان جنوبی کمترین نرخ بیکاری را در کشور ثبت کرده‌اند. کرمانشاه، با وجود پتانسیل‌های اقتصادی در حوزه‌هایی مانند پالایشگاه نفت، پتروشیمی، معادن، گردشگری و کشاورزی، همچنان به دلیل عدم بهره‌برداری کافی از این ظرفیت‌ها با بحران بیکاری مواجه است.

علاوه بر این، تغییراتی در ترکیب استان‌های دارای کمترین و بیشترین نرخ بیکاری رخ داده است. استان تهران همچنان در صدر استان‌های با بیکاری پایین قرار دارد، اما استان‌های مازندران و ایلام از این فهرست خارج شده‌اند و استان‌های سمنان و خراسان رضوی جایگزین آن‌ها شده‌اند. در حالی که استان سیستان و بلوچستان با کاهش نرخ بیکاری از فهرست استان‌های با بیکاری بالا خارج شده، استان‌های کردستان، گلستان و اصفهان به این فهرست افزوده شده‌اند.

اما نکته مهم‌تر این است که کاهش نرخ بیکاری لزوماً به معنای بهبود وضعیت اقتصادی نیست. بسیاری از افرادی که در سن فعالیت اقتصادی قرار دارند، اما به دلیل شرایط اقتصادی و یا ناامیدی از پیدا کردن شغل، جستجوی کار را متوقف کرده‌اند، جزو بیکاران محسوب نمی‌شوند. به عبارت دیگر، نرخ بیکاری نمی‌تواند به تنهایی نمایانگر وضعیت واقعی اشتغال در کشور باشد.

برای تحلیل دقیق‌تر وضعیت اشتغال در ایران، باید به نرخ مشارکت اقتصادی و اشتغال توجه کرد. در زمستان ۱۴۰۳، نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر به ۴۰.۱ درصد رسید که نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. این کاهش نشان‌دهنده این است که تعداد بیشتری از افراد، به ویژه زنان، از جستجوی شغل دست کشیده‌اند. در حقیقت، تنها ۱۶.۵ درصد از زنان ایرانی در بازار کار فعال هستند، در حالی که این رقم در کشوری مانند عربستان سعودی ۳۶.۲ درصد است.

در مقایسه با کشورهای منطقه، وضعیت ایران در زمینه اشتغال و مشارکت اقتصادی قابل تأمل است. اگرچه نرخ بیکاری ایران از برخی کشورهای منطقه پایین تر است، اما نرخ اشتغال در این کشورها از ایران بیشتر است. به عنوان مثال، مراکش با نرخ بیکاری ۱۳.۳ درصد یکی از بالاترین نرخ های بیکاری در منطقه خاورمیانه و آفریقا را دارد اما نرخ اشتغال آن ۴۴ درصد است که ۳ درصد از ایران بیشتر است.

در نهایت، برای رسیدن به یک ارزیابی دقیق از وضعیت بیکاری و اشتغال در ایران، باید به مجموعه‌ای از شاخص‌ها از جمله نرخ اشتغال، نرخ مشارکت و کیفیت شغل‌ها توجه کرد. کاهش نرخ بیکاری ممکن است نوید بهبود وضعیت اقتصادی را بدهد، اما بدون توجه به معیارهای دیگری مانند نرخ مشارکت اقتصادی و اشتغال زنان و جوانان، نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی کرد که وضعیت اشتغال در کشور به طور واقعی بهبود یافته است.