افشاگری تازه لوموند از کمپین بی‌سابقه فشار و تخریب علیه دادستان دیوان کیفری بین‌المللی

پس از ماه‌ها جنجال بر سر اتهامات جنسی علیه کریم خان، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی (ICJ)، اکنون یک رسانه معتبر بین‌المللی از زاویه‌ای تازه به ماجرا پرداخته است. روزنامه فرانسوی لوموند در گزارشی مفصل فاش کرده که خان هدف یک کارزار سازمان‌یافته تهدید، تطمیع و بدنام‌سازی بوده است؛ کمپینی که به گفته منابع این روزنامه با محوریت جلوگیری از پیگیری پرونده جرایم ادعایی اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی شکل گرفته است.

بحران از مارس ۲۰۲۴ آغاز شد؛ زمانی که کریم خان به آمریکا، فرانسه و بریتانیا اطلاع داد قصد دارد برای بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و یوآو گالانت وزیر دفاع وقت حکم جلب به اتهام جنایات جنگی صادر کند. به‌گفته لوموند همین تصمیم جرقه کارزاری چندلایه از سوی ایالات متحده، بریتانیا و دیگر کشورهای متحد اسرائیل ازجمله آلمان برای جلوگیری از اقدام قضایی شد.

تهدیدهای دیپلماتیک آشکار

به روایت منابع این نشریه، نخستین فشار آشکار از سوی دیوید کامرون وزیر خارجه وقت بریتانیا، وارد شد که در تماسی مستقیم به خان هشدار داد لندن در صورت ادامه مسیر، از معاهده تأسیس دیوان کیفری بین‌المللی خارج خواهد شد.

اندکی بعد مقامات بلندپایه آمریکایی از جمله آنتونی بلینکن، جیک سالیوان و شماری از سناتورهای بانفوذ در تماس‌ها و نشست‌های مجازی، او را متهم کردند که از طریق پیگیری این پرونده "مذاکرات صلح و جان گروگان‌های اسرائیلی" را با خطر مواجه می‌کند؛ مذاکراتی که به گفته منابع مستقل اساساً در آن دوره در جریان نبود.

ابزار تطمیع و مانع‌تراشی میدانی

لوموند گزارش می‌دهد که هم‌زمان، تلاش‌هایی برای ترغیب خان به استفاده از مسیرهای جایگزین حقوقی صورت گرفت؛ از جمله پیشنهاد واگذاری رسیدگی به دادگاه‌های اسرائیل با استناد به اصل "تکمیلی" در معاهده رم.

همچنین برنامه تیم دادستانی برای ورود به نوار غزه از طریق گذرگاه رفح با مداخله واسطه‌های آمریکایی و وعده‌های تحقق‌نیافته هماهنگی با تل‌آویو لغو شد.

در یکی دیگر از موارد بحث‌برانگیز، نیکلاس کافمن، وکیل سرشناس بریتانیایی-اسرائیلی، در دیداری در لاهه از خان می‌خواهد سطح محرمانگی پرونده را کاهش دهد تا اسرائیل به اطلاعات حساس دسترسی پیدا کند و احکام جلب لغو شود.

او به دادستان دیوان هشدار می‌دهد که در صورت عدم همکاری «هم دادستان و هم دادگاه نابود خواهند شد». کافمن در پاسخ به لوموند این روایت را رد کرده و گفته هدفش کمک به «تصحیح مسیر» خان بوده است.

ظهور اتهامات و هم‌زمانی مشکوک

در ماه مه ۲۰۲۴، روزنامه وال‌استریت ژورنال اتهاماتی از جمله تجاوز جنسی علیه خان منتشر کرد. گرچه او این اتهامات را قویاً تکذیب کرد، اما هیئت رئیسه دیوان کیفری بین‌المللی او را موقتاً از سمتش کنار گذاشت. این اقدام به‌گفته منابع داخلی، عملاً باعث توقف پیگیری احکام جلب علیه دو وزیر دیگر کابینه اسرائیل، ایتامار بن‌گویر و بزالل اسموتریچ، شد.

چند ماه بعد، در اکتبر، حساب ناشناس "ICC_Leaks" در شبکه اجتماعی ایکس جزئیات همین اتهامات را منتشر کرد؛ انتشار این مطالب هم‌زمان با تصمیم‌گیری قضات درباره احکام جلب بود. شش روز بعد، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی لیندسی گراهام بیانیه‌ای علیه خان صادر کرد.

لوموند با استناد به گزارش‌ نهادهای اطلاعاتی هلند و شهادت چند منبع داخلی، می‌گوید مجموعه‌ای از تهدیدها، فشارهای سیاسی و انتشار هدفمند اتهامات شخصی بخشی از یک عملیات گسترده برای بی‌اعتبار کردن دادستان و توقف پرونده‌های حساس بوده است.

این عملیات از سوی برخی مقامات غربی و متحدان اسرائیل هدایت شده و از ابزارهای متنوع از تحریم و تهدید مستقیم تا تلاش برای تطمیع و انحراف روند حقوقی بهره برده است.

پیش‌تر میدل ایست آی نیز در گزارشی مشابه از «کارزار بدنام‌سازی» علیه خان سخن گفته و آن را بخشی از راهبرد اسرائیل و متحدانش برای خنثی‌کردن پیگردهای قضایی دانسته بود.

در فوریه ۲۰۲۵، ایالات متحده کریم خان را در فهرست تحریم‌های رسمی قرار داد؛ اقدامی که با استقبال آشکار نتانیاهو همراه شد. چهار قاضی دیگر دیوان نیز در ژوئن هدف تحریم واشنگتن قرار گرفتند. این فشارها موجب شد دو معاون خان، مامه ماندیایه نیانگ و نزحت شمیم‌خان، به‌صورت نوبتی بر پرونده فلسطین نظارت کنند تا از تحریم‌های بیشتر جلوگیری شود.

تصمیم قضات و چشم‌انداز نامشخص

تحقیقات سازمان ملل درباره اتهامات علیه خان قرار است تا سپتامبر ۲۰۲۵ تکمیل شود. سپس هیئتی سه‌نفره از قضات از آمریکا، اروپا و کارائیب تصمیم خواهد گرفت که آیا او مرتکب «خطای جدی» شده است یا خیر.

در صورت تأیید، کشورهای عضو می‌توانند با رأی اکثریت او را برکنار کنند. در همین حال رایزنی‌ها برای انتخاب جانشین آغاز شده و منابع دیپلماتیک از احتمال انتخاب یک زن از کشوری کوچک برای کاهش حساسیت‌ها سخن می‌گویند.