ایران بر حق غنی‌سازی اورانیوم بر اساس ان‌پی‌تی تأکید می کند
- Arena Website
- May 4
- 2 min read
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران تأکید کرد که تهران بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) حق کامل داشتن چرخه سوخت هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی اورانیوم را دارد. این اظهارات در واکنش به سخنان مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، مطرح شد که غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران را غیرضروری و مختص کشورهای دارای سلاح هسته‌ای خوانده بود.
عراقچی روز شنبه ٣ مە، ١٣ اردیبهشت در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ایران، به‌عنوان یکی از امضاکنندگان اولیه ان‌پی‌تی، کاملاً حق داشتن چرخه سوخت هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی را دارد.»
وی بدون نام بردن از کشورهای خاص، افزود که «چندین عضو ان‌پی‌تی» غنی‌سازی اورانیوم را بدون پیگیری سلاح هسته‌ای انجام می‌دهند. او همچنین از «مواضع حداکثری و لفاظی‌های تحریک‌آمیز» برخی طرف‌ها انتقاد کرد و گفت: «توافق پایدار نیازمند اراده سیاسی و رویکرد منصفانه است.»
این اظهارات پس از آن بیان شد که مارکو روبیو روز جمعه در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت:
اگر ایران به دنبال انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز است، می‌تواند مانند بسیاری از کشورها اورانیوم غنی‌شده را وارد کند.» روبیو افزود: «تنها کشورهایی که سلاح هسته‌ای دارند، اورانیوم غنی‌سازی می‌کنند. ایران می‌خواهد تنها کشور غیرهسته‌ای با این قابلیت باشد.
غنی‌سازی اورانیوم، فرایندی پیچیده و حساس است کە عمدتاً توسط شرکت‌های بزرگی مانند اورانو (فرانسه)، روس‌اتم (روسیه)، یورنکو (کنسرسیومی از اروپا و آمریکا) و سی‌ان‌ان‌سی (چین) انجام می‌شود. ژاپن و برزیل نیز ظرفیت محدودی دارند، اما تأسیسات کوچک‌تر در سایر کشورها اغلب با نظارت شدید بین‌المللی مواجه‌اند.
در هفته‌های اخیر، مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده با میانجی‌گری عمان برگزار شده است. اما دور چهارم مذاکرات، که قرار بود در رم انجام شود، به‌دلیل آنچه بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، «مسائل لجستیکی» خواند، به تعویق افتاد.
ایران در سال ۱۳۴۷ معاهده ان‌پی‌تی را امضا کرد که هدف آن جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و ترویج استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است. برنامه هسته‌ای ایران از دهه ۱۳۵۰ با تأسیس سازمان انرژی اتمی و قرارداد ساخت نیروگاه بوشهر آغاز شد.
از دهه ۱۳۸۰، پیشرفت‌های ایران در غنی‌سازی اورانیوم، از جمله دستیابی به غنی‌سازی ۳.۵ درصد در سال ۱۳۸۵ و ۲۰ درصد در سال ۱۳۸۹، نگرانی‌های بین‌المللی را برانگیخت.
در سال ۱۳۸۵، شورای امنیت سازمان ملل با قطعنامه ۱۷۳۷ تحریم‌هایی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعمال کرد. مذاکرات هسته‌ای با گروه ۱+۵ در سال ۱۳۹۴ به توافق برجام منجر شد، اما خروج آمریکا از این توافق در سال ۱۳۹۷ و اعمال تحریم‌های جدید، روابط را تیره کرد. ایران از سال ۱۳۹۸ برخی تعهدات برجامی خود را کاهش داد و غنی‌سازی را گسترش داد.
اخیراً، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فوریه ۲۰۲۵ اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به بیش از ۵ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم رسیده و هشدار داد که تهران می‌تواند در صورت تصمیم‌گیری، در چند هفته مواد لازم برای یک سلاح هسته‌ای تولید کند. ایران تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است و تحت نظارت آژانس انجام می‌شود.
مقامات ایرانی، از جمله عراقچی و محمدجواد ظریف، پیش‌تر تهدید به خروج از ان‌پی‌تی کرده‌اند، اما همواره غنی‌سازی را «حق غیرقابل‌مذاکره» خوانده‌اند. با ادامه بن‌بست در مذاکرات، چشم‌انداز توافق جدید همچنان نامشخص است
