بە رغم عدم مشارکت پوتین و ترامپ گفت‌وگوهای روسیه و اوکراین در استانبول برگزاری می‌شود

مذاکرات میان دو کشور در حال جنگِ اوکراین و روسیه در حالی امروز در شهر استانبول ترکیه برگزار می‌شود که ولادیمیر پوتین به درخواست چالش‌برانگیز ولودیمیر زلنسکی همتای اوکراینی‌اش برای گفت‌وگوی رو در رو این شهر پاسخ منفی داده و هیاتی در سطح پایین به ترکیه می‌فرستد. دونالد ترامپ هم که گفته می‌شد قصد دارد در صورت حضور پوتین در آن مذاکرات حاضر شود، به فرستادن هیاتی اکتفا کرده است.

این مذاکرات که امروز پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت (۱۵ مه) در استانبول ترکیه برگزار می‌شود، درپی پیشنهاد پوتین و با وساطت غیررسمی ترامپ شکل گرفته است.

دونالد ترامپ هفته گذشته خواستار آتش‌بسی ۳۰ روزه و بدون قیدوشرط میان روسیه و اوکراین شد و هشدار داد در صورت نقض آن، تحریم‌هایی در انتظار مسکو خواهد بود. ولودیمیر زلنسکی  بلافاصله از این پیشنهاد استقبال کرد. رهبران چهار کشور اروپایی نیز روز شنبه در کی‌یف پایتخت اوکراین خواستار آن شدند که آتش‌بس ۳۰ روزه، از دوشنبه این هفته آغاز شود.

زلنسکی ابتدا اعلام کرده بود که در صورت توافق بر سر آتش‌بس، مذاکرات را می‌پذیرد، اما پس از اظهارات ترامپ گفت که شخصا حاضر است با رئیس جمهور روسیه، در ترکیه، دیدار کند.

پوتین شامگاه شنبه در کنفرانسی خبری اعلام کرد که مذاکرات استانبول را می‌پذیرد اما سخنی از  آتش‌بس پیشنهادی به میان نیاورد و حتی نگفت که خود در مذاکرات شرکت خواهد کرد. بامداد دوشنبه روسیه با بیش از صد پهپاد به اوکراین حمله کرد و عملا پیشنهاد آتش‌بس را مردود دانست.

ترکیب هیئت‌ها

اکنون بنا به گزارش‌ها، پوتین هیاتی را به ریاست مشاورش ولادیمیر مدینسکی، به همراه میخائیل گالوزین، معاون وزیر امور خارجه روسیه، ایگور کوستیوکوف رئیس اداره اطلاعات ستاد کل نیروهای مسلح و الکساندر فومین معاون وزیر دفاع به استانبول اعزام می‌کند. ترکیبی که نشان می‌دهد تمایل می‌خواهد مذاکرات ابتدا در سطح پایین آغاز شود.

از سوی دیگر، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز که در سفری چند روزه در خاورمیانه به‌سر می‌برد، اعلام کرده است که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، به همراه استیو ویتکاف، نماینده ویژه او در امور خاورمیانه و کیت کلگ ژنرال بازنشسته و نماینده امنیتی‌اش را برای شرکت در این مذاکرات اعزام خواهد کرد. هرچند هنوز مشخص نیست که با توجه به ترکیب هیات روسی، برنامه ترامپ برای اعزام این مقامات تغییر می‌کند یا خیر.

در مورد ترکیب هیات اوکراینی نیز، هنوز رسما اعلام نشده چه کسانی در این نشست شرکت خواهند کرد. هرچند حضور ولودیمیر زلنسکی در آنکارا برای دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه قطعی است، اما او پیشتر گفته بود تنها در صورت حضور پوتین، در مذاکرات شرکت خواهد کرد.

خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره سطح پایین مذاکرات، اعلام کرده است که عدم حضور رهبران روسیه و ایالات متحده، امیدها برای دستیابی به پیشرفت چشمگیر در روند صلح را کاهش داده است.

با این حال، انتظار می‌رود که هیات‌های نمایندگی از کشورهای مختلف در این نشست حضور یابند تا زمینه‌سازی برای مذاکرات آینده فراهم شود.

سطح مناقشه برانگیز نشست

نشریه اسرائیلی آکسیوس در گزارشی، دلیل عدم حضور پوتین در استانبول را به اجتناب او از نشست سه‌جانبه‌ سران (خود او، ترامپ و زلنسکی) مرتبط دانسته است. ترامپ پیشتر گفته بود در صورت حضور پوتین، او هم در آن مذاکرات شرکت خواهد کرد.

اکنون، نشست استانبول به جای یک اجلاس رسمی سران، به صحنه‌ای برای مذاکره میان هیات‌هایی در سطوح میانی و فنی تبدیل شده است؛ وضعیتی که ممکن است همزمان نشانه‌ای از عدم پیشرفت چشمگیر در مسیر دیپلماسی و نیز محدودیت در دست‌یابی به توافق نهایی باشد.

با این حال، برخی تحلیل‌گران معتقدند در صورتی که مذاکرات استانبول با توافقی اولیه بر سر آتش‌بس یا ادامه گفت‌وگو همراه شود، مسیر برای نشست‌های سطح بالاتر در آینده باز خواهد شد.