طرح صلح آمریکا برای جنگ اوکراین: کاپیتولاسیون یا مسیری به سوی صلح

ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس طرح صلحی ۲۸ بندی را به اوکراین ارائه کرده است که منتقدان آن را بازتاب خواسته‌های کرملین می‌دانند. طرح، واگذاری بخش‌هایی از شرق اوکراین، کاهش ارتش و انصراف از پیوستن به ناتو را در برابر تضمین‌های امنیتی پیشنهاد می‌کند. این چارچوب بدون مشارکت کی‌یف و اروپا تدوین شده و با انتقاد شدید مقام‌های اوکراینی مواجه شده است.

ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس یک طرح صلح ۲۸ بندی را به کی‌یف ارائه کرده است که به گفته مقام‌های اوکراینی، بیش از آنکه گامی به‌سوی پایان جنگ باشد، بازنویسی خواسته‌های حداکثری کرملین است.

طرح تائید شدە از سوی دونالد ترامپ، کی‌یف را ملزم می‌کند بخش‌هایی از شرق اوکراین را بە روسیە واگذار کند، ارتش خود را کوچک‌تر سازد و رسماً از پیوستن به ناتو چشم بپوشد؛ در مقابل، آمریکا و اروپا قول تضمین امنیتی و بسته‌های بازسازی را می‌دهند.

اما در کی‌یف، این پیشنهاد با موجی از نگرانی و خشم روبه‌رو شده است. مقام‌های اوکراینی به کی‌یف ایندیپندنت گفته‌اند این چارچوب عملا بازگشت به مواضعی است که روسیه ماه‌ها پیش از آن چشم‌پوشی کرده بود و اکنون با حمایت واشنگتن دوباره روی میز گذاشته شده است.

این پیش‌نویس توسط ستیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، و با مشارکت مارکو روبیو و جرد کوشنر تهیه شده است. طبق گزارش Axios ویتکاف حتی با کیریل دمیتریف، مذاکره‌کننده ارشد اقتصادی روسیه، نیز رایزنی کرده است. بنابە همین گزارش دمیتریف صراحتا از این طرح ابراز خوش‌بینی کرده است، زیرا برای نخستین بار، احساس می‌کند خواست روسیه واقعاً شنیده می‌شود.

این طرح اما بدون مشارکت اوکراین و اروپا طراحی شده است. منابع متعدد به کی‌یف ایندیپندنت گفته‌اند که نه شرکای اروپایی و نه خود اوکراین در تدوین اولیه طرح دخالت داده نشده‌اند. در کی‌یف از این موضوع با عنوان دور زدن متحدان یاد شده است.

پس از ارائه طرح توسط دن دریـسکول، وزیر ارتش آمریکا، زلنسکی تأیید کرد که سند را دریافت کرده و آماده گفت‌وگوست، اما او بار دیگر بر خطوط قرمز اوکراین تأکید کرده است.

در این بارە زلنسکی گفته آماده گفت‌وگوست، اما تأکید نمودە است که صلحی که حاکمیت اوکراین را تضعیف کند، نه عملی است و نه پایدار.

دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین می‌گوید این طرح تنها چشم‌انداز آمریکا را شامل می‌شود و هنوز پیشنهاد نهایی به شمار نمی‌رود.

با این حال، نشانه‌ها از فشار آشکار واشنگتن حکایت دارد. یک مقام ارشد آمریکایی به رسانه‌های اوکراین گفته است که جدول زمانی توافق تهاجمی خواهد بود و به دلیل بحران رو‌به‌وخامت انرژی و وضعیت متشنج جبهه‌ها و پیشروی مداوم روسیه در اوکراین، مذاکرات باید در اسرع وقت و با فوریت پیگیری شود.

دیو باتلر، سرهنگ ارتش آمریکا، نیز این سند را طرحی جامع دانسته که کی‌یف با سرعت بالا باید درباره آن تصمیم بگیرد.

در مرکز مناقشه، موضوعی است که اوکراین آن را خط قرمز مطلق می‌داند: واگذاری کامل دونباس، از جمله مناطقی که هنوز در کنترل اوکراین است.

به گزارش وال‌استریت ژورنال، طرح آمریکا پیشنهاد می‌کند کل دونتسک و لوهانسک و ازجمله شهرهای بزرگی چون اسلاویانسک و کراماتورسک به روسیه واگذار یا به منطقه حائل غیرنظامی تبدیل شوند.

مقام‌های اوکراینی هشدار می‌دهند که چنین توافقی در عمل پاداشی برای تجاوز است و ولادیمیر پوتین را تشویق می‌کند امتیازات بیشتری از مسیر نظامی یا سیاسی مطالبه کند.

واکنش‌های داخلی در اوکراین نیز تند بوده است. قانون‌گذاران این طرح را غیرواقع‌بینانه و خطرناک توصیف کرده‌اند.

اولنا هوبانووا، از سازمان Helping to Leave، به کی‌یف ایندیپندنت گفته است کە طرح آمریکا مردم را در مناطقی که قرار است واگذار شوند قربانی می‌کند:

این فقط زمین نیست. اینها انسان‌هایی هستند که سال‌ها زیر آتش مانده‌اند و از خانه‌شان دل نمی‌کنند. ما آنها را یا به دامن دشمن می‌سپاریم یا مجبورشان می‌کنیم به جایی بروند که هیچ پشتوانه‌ای ندارند.

در سوی دیگر، طرح آمریکا وعده می‌دهد روسیه دوباره در اقتصاد جهانی ادغام شود، تحریم‌ها به‌صورت مرحله‌ای برداشته شود و حتی فرصتی برای بازگشت مسکو به گروه G8 فراهم گردد.

بخش اقتصادی طرح همچنین شامل استفاده از ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی بلوکه‌شده روسیه برای بازسازی اوکراین است؛ اما نیمی از سود این سرمایه‌گذاری باید به آمریکا می‌رسد.

همزمان با طرح صلح واشنگتن، نیروهای روسیه بر شدت حملات خود در دونباس افزوده‌اند. طی چند هفته گذشته روسیه موفق به کنترل تقریبا تمام شهر استراتژیک پوکروفسک شده و همزمان گزارش‌های تایید نشده از سقوط شهر سِورسک و کوپیانسک و تشدید نبردهای خیابانی در لیمان حکایت دارد.

در مجموع، این طرح بیش از آنکه آغازی برای صلح پایدار باشد، به نظر بسیاری در اوکراین و اروپا، نشانه‌ای از تغییر رویکرد واشنگتن است: از حمایت بی‌قیدوشرط از کی‌یف، به تلاش برای پایان دادن به جنگ از طریق یک توافق تحمیلی باشد.