عراق در تاریکی: بحران برق پس از توقف ناگهانی نیروگاه

قطع گسترده برق عراق با توقف نیروگاه «الحمیدیه» و از دست رفتن شش هزار مگاوات، بحران وابستگی این کشور به انرژی ایران را آشکار کرد. لغو معافیت‌های آمریکا و طرح ممنوعیت انرژی ایران، خطر حذف یک‌سوم تولید برق را در پی دارد. کارشناسان هشدار می‌دهند این وضعیت نه‌تنها خاموشی‌های بیشتر، بلکه بحران آب، بهداشت و اقتصاد را به همراه دارد و عراق را در بن‌بست راهبردی فرو می‌برد.

روز گذشتە، در حالی که علی لاریجانی، دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی ایران، برای امضای توافقنامه امنیتی به بغداد سفر کرده بود، قطعی ناگهانی برق در مناطق مرکزی و جنوبی این کشور رخ داد و شبکه برق عراق در آستانه فروپاشی قرار گرفت.

در پی قطع ناگهانی برق پس از ٣ ساعت، وزارت برق عراق اعلام کرد که توقف یک نیروگاه مهم در استان الانبار به نام «الحمیدیه» باعث از دست رفتن بیش از ۶ هزار مگاوات شده است که منجر به افزایش سریع فرکانس و خاموشی کامل سیستم شده است.

بیانیە این وزارتخانە همچنین از تلاش‌ها برای راه‌اندازی مجدد شبکه برق به طور تدریجی در ساعات آینده خبر داد. هم‌زمان رئیس کمیسیون انرژی پارلمان عراق تأکید کرد که قطعی برق هیچ تاثیری بر منطقه نیمه‌مستقل کردستان عراق نداشته است.

اما بحران عمیق‌تر از یک مشکل فنی ساده است؛ عراق به شدت به واردات گاز طبیعی و برق از ایران وابسته است و اکنون تحریم‌های آمریکا و لغو معافیت‌های بغداد برای خرید انرژی ایرانی، خطری جدی برای ثبات انرژی و اقتصاد این کشور به شمار می‌رود.

بحران برق عراق در سایه فشارهای آمریکا

دولت آمریکا در راستای فشار حداکثری علیه ایران، معافیت‌های واردات گاز و برق ایران توسط عراق را لغو کرده و به دنبال حذف ۴۰ درصد از ظرفیت برق عراق است که می‌تواند اقتصاد و ثبات اجتماعی این کشور را فلج کند.

نشریه الاخبار گزارش می‌دهد که طرح قانونی «ممنوعیت استفاده از انرژی ایران» در کنگره آمریکا به دنبال تحمیل سخت‌ترین محدودیت‌ها بر بغداد است تا وابستگی عراق به تهران را از بین ببرد. این اقدام می‌تواند عراق را به سمت بحران شدید انرژی سوق دهد که جایگزین‌های داخلی یا وارداتی با هزینه‌های بالا و نیاز به زمان طولانی برای ایجاد زیرساخت‌ها همراه هستند.

کارشناسان هشدار می‌دهند که اجرای این قانون تنها به خاموشی‌های گسترده محدود نخواهد ماند، بلکه بخش‌های حیاتی مانند آب، بهداشت و صنعت نیز دچار آسیب جدی خواهند شد.

نبيل المرسومی، کارشناس نفت عراق، با اشاره به وابستگی شدید این کشور به گاز ایران، هشدار داده است که حذف واردات گاز و برق ایرانی می‌تواند حدود یک سوم از تولید برق عراق را از مدار خارج کند.

او افزوده است که بحران برق فقط آغاز مشکلات است و فشارهای آمریکا می‌تواند به محدودیت‌های صادرات نفت عراق منجر شود که درآمدهای عمومی و بودجه‌های عملیاتی دولت را تهدید خواهد کرد.

همزمان، عراق با اتهامات مربوط به قاچاق نفت و مخلوط کردن آن با نفت ایران نیز دست و پنجه نرم می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که برخی نقاط کلیدی مانند بندر خور الزبیر محل نشت و قاچاق نفت بودە و نیروهای امنیتی عراق در تلاش برای مقابله با این پدیده هستند.

کارشناسان اقتصادی و انرژی معتقدند که عراق به دلیل فقدان جایگزین‌های فوری و سرمایه‌گذاری‌های کلان، در یک چرخه معیوب قرار گرفته است که همزمان با تحریم‌های آمریکا، بار سنگینی بر دوش دولت بغداد خواهد گذاشت.

با وجود هزینه‌های سنگین نزدیک به ۹۸ میلیارد دلار طی دو دهه اخیر برای بهبود سامانه برق، عراق هنوز با کمبودهای جدی مواجه است و هر تابستان با اعتراضات مردمی ناشی از قطعی‌های گسترده برق روبرو می‌شود.

به نظر می‌رسد عراق در تقاطع فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی، مجبور به بازتعریف استراتژی انرژی و امنیت خود باشد.

اما آیا این کشور با ظرفیت‌های موجود می‌تواند بحران‌های انرژی و اقتصادی آینده را مدیریت کند یا در سایه فشارهای آمریکا، مسیر ناامنی و ناآرامی را در پیش خواهد گرفت، سوالی است که پاسخ آن برای مردم عراق سرنوشت‌ساز خواهد بود.