مقام ایرانی پیشنهاد جدید هسته‌ای آمریکا را «نامنسجم و پراکنده» می‌داند؛ واشنگتن: «مفصل و قابل قبول» است

Morteza Nikoubazl/AFP/Getty Images

مقامات ایرانی ضمن تایید دریافت پیشنهاد جدید آمریکا، گفته‌اند به آن«پاسخ مقتضی» می‌دهند و یک مقام ایرانی در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان، آن را «نامنسجم و پراکنده» خوانده‌ است.کاخ سفید اما، پیشتر گفته بود که پیشنهاد جدید «مفصل و قابل قبول» است و ترامپ هم در آخرین اظهاراتش گفته است که در توافق احتمالی با تهران، اجازه هیچ‌گونه غنی‌سازی داده نخواهد شد.

بنا به گزارش سی.ان.ان که روز دوشنبه ۲ ژوئن (۱۲ خرداد) منتشر شده، یک مقام ارشد ایرانی روز دوشنبه در گفت‌وگو با این شبکه پیشنهاد جدید را محکوم کرده و گفته است:

در ارزیابی اولیه، این متن نامنسجم، پراکنده، بسیار غیرواقع‌بینانه و حاوی خواسته‌های بیش از حد است.

او اصلی‌ترین مانع پیشرفت مذاکرات را «بی‌ثباتی مواضع آمریکا» دانسته و افزوده:

این‌که آمریکایی‌ها به‌طور مداوم مواضع خود را تغییر می‌دهند، تاکنون مانع اصلی موفقیت مذاکرات بوده و اکنون نیز کار را سخت‌تر از همیشه کرده است.

این مقام ایرانی که نخواسته نامش فاش شودِ همچنین ادعا کرده که متن جدید با توافق‌های قبلی در تضاد است.

او بر موضع قاطع ایران در یک موضوع کلیدی تأکید کرده و گفته است: «موضع ایران در مورد غنی‌سازی، محکم و غیرقابل تغییر است.» پیش از این نیز،  مقامات ایرانی، از جمله عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، بارها توقف کامل غنی‌سازی را قاطعانه رد کرده‌اند.

اظهارات این مقام ایرانی در حالی است که کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید پیشتر پیشنهاد جدید هسته‌ای آمریکا را «مفصل و قابل قبول» خوانده و گفته بود «به نفع تهران است آن را بپذیرد.»

سی.ان.ان همچنین به نقل از منابع آگاه از روند مذاکرات گزارش داده است که به نظر می‌رسد شتاب مذاکرات برای دستیابی به یک توافق جدید به نظر می‌رسد در حال فروپاشی است.  

این بدبینی در محافل خصوصی در تضاد با خوش‌بینی عمومی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در هفته گذشته است، که گفته بود دولت او «بسیار نزدیک به یک راه‌حل» است.

عباس عراقچی روز یکشنبه در پستی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که تهران پیشنهاد جدید آمریکا را از طریق بدر بوسعیدی همتای عمانی‌اش دریافت کرده است و پاسخی مقتضی به آن «بر اساس اصول و منافع ملی» داده خواهد شد.

بنا به گزارش سی.ان.ان، آمریکا در پیشنهاد جدید خود نسبت به غنی‌سازی با غنای پایین در خاک ایران تا حدی نرمش نشان داده است. بنا به این گزارش، آمریکا احتمال سرمایه‌گذاری در یک کنسرسیوم برای نظارت نامحدود بر برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران را مطرح کرده است. انتظار می‌رود کشورهای خاورمیانه و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز عضو این کنسرسیوم باشند.

ایران پیشتر گفته‌ است که با ایده‌ یک کنسرسیوم برای غنی‌سازی مخالفتی ندارند، اما تهران باید کنترل قابلیت‌های غنی‌سازی خود را حفظ کند.

پیش از این نیز، روزنامه اسرائیلی آکسیوس به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود که واشنگتن با عدول از مواضع پیشین خود با غنی‌سازی محدود در ایران موافقت کرده است.

بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده توسط آکسیوس از دو منبع آگاه، پیشنهاد ارائه‌شده توسط ستیو ویتکاف، فرستاده ویژه کاخ سفید، به ایران اجازه می‌دهد تا برای مدتی نامشخص غنی‌سازی اورانیوم در سطح پایین (۳ درصد) را برای اهداف غیرنظامی در خاک خود ادامه دهد.

این پیشنهاد که به‌عنوان «ایده‌های اولیه» برای مذاکرات بعدی توصیف شده، محدودیت‌های مشخصی برای ایران در نظر گرفته است.

در این پیشنهاد ایران اجازه نخواهد داشت تأسیسات جدید غنی‌سازی بسازد و باید زیرساخت‌های کلیدی برای تبدیل و پردازش اورانیوم را برچیند. همچنین، تحقیقات و توسعه سانتریفیوژهای جدید متوقف خواهد شد.

تأسیسات زیرزمینی غنی‌سازی ایران برای مدت‌زمان توافق‌شده غیرفعال می‌شوند و فعالیت غنی‌سازی در تأسیسات روی زمین به سطح موردنیاز برای سوخت رآکتورهای هسته‌ای، مطابق با استانداردهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، محدود خواهد بود.

اختلاف‌نظر در واشنگتن

این انعطاف‌پذیری با موضع علنی دولت ترامپ در تضاد است. ستیو ویتکاف و مارکو روبیو وزیر امور خارجه بارها اعلام کرده‌اند که آمریکا هیچ‌گونه غنی‌سازی را در ایران را تحمل نخواهد کرد. این تناقض می‌تواند دولت را در برابر انتقادات داخلی و خارجی آسیب‌پذیر کند، به‌ویژه از سوی جمهوری‌خواهان کنگره و دولت بنیامین نتانیاهو در اسرائیل که خواستار توافقی با حداکثر محدودیت‌ها بر ایران هستند.

کاخ سفید در پاسخ به آکسیوس، جزئیات گزارش را تکذیب نکرد. کارولین لیویت، سخنگوی مطبوعاتی، اظهار داشت:

رئیس‌جمهور ترامپ به‌وضوح گفته که ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد. پیشنهاد ارائه‌شده توسط ویتکاف دقیق و قابل‌قبول است و پذیرش آن به نفع ایران خواهد بود.

وی از ارائه جزئیات بیشتر به‌دلیل ادامه مذاکرات خودداری کرد.

گزارش سی.ان.ان و آکسیوس در حالی اعلام می شود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه دوشنبه ۱۲ خرداد در پستی در شبکه اجتماعی خودش (تروث سوشیال) اعلام کرد که در توافق احتمالی جدید اجازه هیچ‌گونه غنی‌سازی به ایران داده نخواهد شد.

پیشتر نیز مقامات ارشد آمریکایی گفته بودند که هیچ گونه غنی‌سازی در داخل ایران در قالب یک توافق جدید مجاز نخواهد بود. وزیر خارجه آمریکا از ایران خواسته بود که غنی‌سازی را متوقف کند و تنها مواد لازم را وارد کند.

در گزارش سی.ان.ان همچنین به این نکته اشاره شده است که امکان تداوم غنی‌سازی با غنای پایین در داخل کشور، احتمالاً باعث خشم مخالفان ایران در آمریکا و اسرائیل خواهد شد و یادآور توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ است که ترامپ از آن خارج شد.

ایران و ایالات متحده در دو ماه گذشته تاکنون پنج دور مذاکرات هسته‌ای برگزار کرده‌‌اند. در حالی که در تهران تردیدها نسبت به امکان دستیابی به توافق افزایش یافته بود.

پس از پنجمین دور مذاکرات، یک مقام ارشد دولت آمریکا گفت که دو طرف «موافقت کردند که به‌زودی دوباره دیدار کنند.» اما اکنون، طبق گفته منابع آگاه، دور بعدی مذاکرات بسیار نامشخص است و ممکن است اصلاً برگزار نشود.