هشدار اتحادیه اروپا درباره بسته شدن پنجره دیپلماتیک برای ایران
- Arena Website
- 18 hours ago
- 3 min read
طی دو روز گذشته، اظهارات مقامات غربی و گزارش‌های رسانه‌های بین‌المللی مانند رویترز، گاردین، آسوشیتد پرس و فرانس ۲۴ نشان‌دهنده تشدید فشارها بر جمهوری اسلامی ایران در موضوع پرونده هسته‌ای و نزدیک شدن به اجرای مکانیسم اسنپ‌بک است.
این مکانیسم که در ۲۸ اوت توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان (E3) فعال شد، تا ۲۷ سپتامبر مهلت دارد و در صورت عدم توافق، تحریم‌های سازمان ملل، شامل محدودیت‌های تسلیحاتی، موشکی و هسته‌ای، بازمی‌گردد. این تحولات، موقعیت ایران را در صحنه بین‌المللی به شدت شکننده کرده و احتمال انزوای بیشتر تهران را افزایش داده است.
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، ۲۵ سپتامبر در گفت‌وگو با کانال ۱۲ اسرائیل، اجرای اسنپ‌بک را قطعی خواند و پیشنهادهای اخیر ایران برای دسترسی محدود به سایت‌های هسته‌ای را غیرجدی دانست.
او در دیدار با رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل به تهران ساعاتی را بە وی فرصت داد تا برنامه‌ای برای همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کند، در غیر این صورت تحریم‌ها اعمال خواهد شد.
ماکرون پیشنهاد تمدید محدود اسنپ‌بک برای مذاکرات را مطرح کرد، اما تأکید داشت که ایران باید به تعهدات برجام پایبند شود.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در همان روز هشدار داد که پنجره دیپلماتیک برای ایران در حال بسته شدن است و شانس توافق را بسیار کم توصیف کرد.
او پس از دیدار با هیئت ایرانی در نیویورک، بر لزوم همکاری کامل تهران با آژانس تأکید کرد. یوته کوپر وزیر خارجه بریتانیا، نیز پیشنهادهای ایران را ناکافی خواند و اسنپ‌بک را اجتناب‌ناپذیر دانست، مگر اینکه به گفته او ایران تعهدات خود را به طور کامل اجرا کند.
وزیر خارجه آلمان نیز شانس توافق را بسیار کم ارزیابی کرده و خواستار مذاکرات با حضور آمریکا شد.
در ۲۴ سپتامبر، ستیو ویتکوف فرستاده ویژه آمریکا، آمادگی واشنگتن برای مذاکره مستقیم را اعلام کرد، اما بر توقف غنی‌سازی اورانیوم تأکید داشت و گفت: اسنپ‌بک در چند روز آینده اجرا می‌شود.
تروئیکا در نامه‌ای به شورای امنیت، پیشنهاد تمدید محدود اسنپ‌بک را برای مذاکرات مطرح کرده‌اند، اما ایران را به نقض تعهدات متهم نموده‌اند. رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز عدم دسترسی کامل به سایت‌های هسته‌ای ایران را "نقض جدی" برجام خوانده و خواستار ادامه دیپلماسی شده است.
واکنش مقامات ایرانی به فعال‌سازی اسنپ‌بک
در برابر فشارهای فزاینده غرب برای اجرای مکانیسم اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، مقامات ایرانی رویکردی دفاعی و مقاومتی اتخاذ کرده‌اند.
وزیر امور خارجه ایران، در یادداشتی در جاکارتا پست، فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان را فاقد وجاهت قانونی و سیاسی دانسته است.
او خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و همراهی اروپا با تحریم‌های واشنگتن را عامل اصلی واکنش‌های جبرانی ایران، از جمله افزایش غنی‌سازی، عنوان کرد.
عراقچی توافق اخیر ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از طریق میانجی‌گری مصر را گامی مثبت در مسیر دیپلماسی خواند، اما هشدار داد که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به معنای پایان همکاری‌های هسته‌ای ایران خواهد بود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز در گفت‌وگو با بخش خبری ۲۰:۳۰، غرب را به عدم پایبندی به تعهدات برجام متهم کرد و اظهار داشت که ۹۵ درصد تحریم‌های احتمالی اسنپ‌بک هم‌اکنون نیز بر ایران اعمال می‌شود.
لاریجانی تأکید کرده است که آمریکا و اروپا، به‌ویژه پس از خروج واشنگتن از برجام و عدم اجرای وعده‌های اروپا مانند ایجاد سازوکار بانکی، مسئول وضعیت کنونی هستند.
لاریجانی پیشنهاد روسیه برای تمدید شش‌ماهه اسنپ‌بک به منظور ادامه مذاکرات را قابل قبول دانست، اما شروط غرب، از جمله مذاکره درباره برنامه موشکی ایران و توقف کامل غنی‌سازی، را "بی‌ربط" و غیرقابل پذیرش خواند.
وزیر خارجه اسبق جمهوری اسلامی ایران، جواد ظریف نیز در سخنرانی آنلاین در نشست انجمن کنترل تسلیحات در واشنگتن، با رد ایده تسلیم ایران در برابر فشارهای خارجی، بر اهمیت عزت ملی تأکید کرده است.
ظریف با انتقاد از ادعاهای اخیر دونالد ترامپ مبنی بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواستار تغییر پارادایم مذاکرات به سمت احترام به عزت ایران شد و هشدار داد که فشارهای بیشتر نتیجه معکوس خواهد داشت.
مواضع دفاعی مقامات ایرانی در برابر فعال‌سازی اسنپ‌بک، در حالی که بر حقانیت تهران تأکید دارد، با فشارهای فزاینده غرب و مهلت قریب‌الوقوع ۲۷ سپتامبر مواجه است.
عدم پذیرش پیشنهادهای ایران توسط تروئیکا و اصرار غرب بر شروطی مانند توقف غنی‌سازی و مذاکره موشکی، گزینه‌های دیپلماتیک ایران را محدود کرده و از همین رو، خطر انزوای بیشتر و تحریم‌های سخت‌تر را افزایش داده است
