هورالعظیم همچنان تشنه: با کمتر از نیمی از ظرفیت تالاب آبگیری شدە است
- Arena Website
- Aug 30
- 2 min read
تالاب هورالعظیم در شرایطی که باید بهعنوان شریان حیاتی خوزستان عمل کند، امروز تنها با ظرفیتی کمتر از نصف خود آبگیری شده است؛ وضعیتی که به گفته مدیرکل محیط زیست استان، نه نتیجه کمبود آب بلکه محصول سالها سوءمدیریت و سیاستهای غلط در حوزه آب و کشاورزی است.
تالاب هورالعظیم که زمانی یکی از بزرگترین ذخیرهگاههای آبی و زیستمحیطی جنوب غرب ایران محسوب میشد، امروز تنها کمتر از ۵۰ درصد آبگیری شده است. این آمار نگرانکننده را محمد اشرفی، مدیرکل محیط زیست خوزستان اعلام کرده و آن را نتیجه «بارگذاریهای بیرویه بالادست و تصمیمگیریهای بدون پشتوانه علمی» دانسته است.
ریشههای بحران؛ سیاستهای آبی چهار دهه گذشته
مدیرکل محیط زیست خوزستان با انتقاد از نظام سیاستگذاری ایران در حوزه آب و کشاورزی گفت: «بخش بزرگی از آنچه امروز بهعنوان شکست آبی میبینیم، محصول تصمیمات غلط و بیتوجهی به هشدارهای کارشناسان است.»
او یادآور شد که بیش از ۸۰ درصد منابع آبی ایران در کشاورزی مصرف میشود، اما حدود ۶۰ درصد آن هدر میرود.
به باور او، اگر همین آب بهدرستی مدیریت میشد، امکان کشت سه میلیون هکتار زمین کشاورزی و رفع بخش قابلتوجهی از بحران زیستمحیطی و امنیت غذایی وجود داشت.
خشکسالی تاریخی و کشت آببر
اشرفی سال جاری را یکی از خشکترین سالهای ۶۰ سال گذشته توصیف کرد و افزود: «در چنین شرایطی، بیش از ۱۳۰ هزار هکتار کشت آببر در خوزستان انجام شد که نشان میدهد ساختار برنامهریزی کشور در بخش آب دچار ایراد جدی است.»
او تأکید کرد خوزستان بیش از آنکه قربانی کمآبی باشد، از سوءمدیریت رنج میبرد. به گفته اشرفی، تصمیمگیریها در حوزه آب پراکنده، محلی و بدون انسجام است.
او نمونهای روشن از این ناهماهنگی را ذخیره بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب در سد سیمره همزمان با بیآبی هورالعظیم دانست.
ضرورت اصلاح حکمرانی آب
اشرفی پذیرش اشتباهات گذشته را نخستین گام برای اصلاح وضعیت عنوان کرد و گفت: «سیاستهای غلط آبی نه تنها منابع طبیعی را نابود کرده بلکه باعث محرومکردن ذینفعان از مشارکت در مدیریت منابع شده است.»
او بر لزوم تغییر رویکرد در حکمرانی اقتصادی آب تأکید کرد: «در حال حاضر آب با قیمت ناچیز در اختیار کشاورزان قرار میگیرد و همین مسئله مانع اصلاح الگوی مصرف شده است.»
به گفته او، کمتر از ۱۰ درصد اراضی کشاورزی کشور مطابق با استانداردهای جهانی آبیاری میشوند و همین ناکارآمدی باعث تشدید بحران شده است.
آینده هورالعظیم
این مقام مسئول هشدار داد ادامه روند کنونی حیات هورالعظیم را بیش از پیش تهدید میکند. به باور او، تنها راه برونرفت از این وضعیت حرکت به سمت کشاورزی مکانیزه، استفاده از روشهای نوین آبیاری و بازنگری در سیاستهای آبی است.
هورالعظیم که بخش مهمی از تنوع زیستی و معیشت محلی خوزستان را در خود جای داده، امروز به نمادی از بیتوجهی به اصول مدیریت پایدار آب بدل شده است؛ نمادی که اگر اصلاحات اساسی صورت نگیرد، ممکن است فردا تنها در خاطرهها باقی بماند.
