پیشنهاد محرمانه آمریکا به ایران: مجوز غنی‌سازی محدود اورانیوم علی‌رغم انکارهای رسمی

اسناد محرمانه‌ای که به دست اکسیوس رسیده نشان می‌دهد پیشنهاد جدید ایالات متحده به ایران، غنی‌سازی محدود اورانیوم در خاک این کشور را مجاز می‌شمرد—نقطه‌ای که با اظهارات علنی مقامات کاخ سفید و توییت تازه ترامپ مبنی بر «عدم مجوز هرگونه غنی‌سازی» در تناقض آشکار است. این پیشنهاد که از طریق عمان ارائه شدە است، دولت آمریکا را در معرض خشم متحدان اسرائیلی و سناتورهای جمهوری‌خواه قرار داده است.

پایگاە خبری اکسیوس در جدیدترین خبر خود از پیشنهاد محرمانە آمریکا مبنی بر مجوز غنی سازی محدود اورانیوم در فضای سرزمینی ایران خبر دادە است. بر اساس این گزارش، پیشنهاد تسلیم‌شده توسط ستیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید، به ایران اجازه می‌دهد این کشور، غنی‌سازی اورانیوم را در سطح پایین و محدود برای دوره‌ای نامشخص در داخل مرزهای خود ادامه دهد.

این طرح که حاوی ایده‌های مقدماتی برای دستیابی بە یک توافق است، مستقیماً با مواضع عمومی مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، و خود ویتکاف—که خواستار توقف کامل غنی‌سازی و برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران بوده‌اند—تضاد دارد. بر اساس این گزارش بندهای کلیدی این پیشنهاد شامل موارد زیر است:

ممنوعیت ساخت تأسیسات غنی‌سازی جدید، توقف تحقیقات و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته، برچیدن، زیرساخت‌های حیاتی فرآوری اورانیوم، ایجاد کنسرسیوم منطقه‌ای برای غنی‌سازی با شرایط، کاهش موقت غنی‌سازی به ۳٪، غیرفعال‌سازی تأسیسات زیرزمینی فوردو، محدودیت غنی‌سازی در مراکز رو زمینی به حد تأمین سوخت غیرنظامی و سرانجام اجرای فوری پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت قوی. 

تخفیف تحریم‌ها منوط به «اثبات تعهد واقعی ایران» از طریق راستی‌آزمایی آژانس است.

واکنش‌های متضاد: انکار ترامپ، هشدار نظامی و نگرانی متحدان

کاخ سفید در بیانیه‌ای رسمی از زبان کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی، جزئیات پیشنهاد را رد نکرد و تنها تأکید کرد:

رئیس‌جمهور ترامپ به‌وضوح اعلام کرده است که ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد. نماینده ویژه، آقای ویتکاف، پیشنهادی دقیق و قابل‌قبول به رژیم ایران ارسال کرده است و به نفع آن‌هاست که این پیشنهاد را بپذیرند. از آنجا که مذاکرات در جریان است، دولت از اظهار نظر درباره جزئیات این پیشنهاد در رسانه‌ها خودداری می‌کند.

اما دونالد ترامپ شامگاه دوشنبه در شبکه‌اجتماعی خود تصریح کرد: «تحت هیچ توافقی به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم داده نخواهد شد» و هشدار داد در صورت شکست مذاکرات، ایران «با حمله نظامی مواجه خواهد شد».

این دوگانگی، خشم متحدان را برانگیخته است. بنیامین نتانیاهو خواستار پایبندی آمریکا به توقف کامل غنی‌سازی شده و طبق گزارش‌ها، نیروهای اسرائیلی برای حمله سریع به تأسیسات هسته‌ای ایران در صورت شکست مذاکرات آماده‌اند.

از یک سوی دیگر ده‌ها سناتور جمهوری‌خواه خواستار توقف هرگونه غنی‌سازی و برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران شده‌اند و از سوی دیگر، ترامپ شخصاً به نتانیاهو هشدار داده است از اقدامات اخلال‌گرانە پرهیز کند، زیرا اعلام داشتە است کە آمریکا نسبت بە دستیابی بە یک راه‌حل نزدیک است،

با وجود این تحولات، بنا به گزارش وال‌استریت ژورنال، مقامات اسرائیلی بر این باورند که ایالات متحده ممکن است از این شرط صرف‌نظر کند و به توافقی کمتر جامع رضایت دهد تا مانع از فروپاشی مذاکرات شود

چالش‌های پیش‌رو: خط قرمز تهران، ابهام لغو تحریم‌ها و سایه ۲۰۱۵

در مقابل این تهدیدها، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، اعلام کردە است آمریکا «تضمین‌های کافی» برای زمان و چگونگی لغو تحریم‌ها را ارائه نکرده و پیشنهاد واشنگتن اگر چه در دست بررسی است، اما «لزوماً قابل‌قبول» نیست. این موضع در تناقض با ادعای لویت مبنی بر «قابل‌قبول بودن» پیشنهاد است.

تهران همواره تأکید کرده است کە هیچ توافقی را کە در راستای غنی‌سازی برای اهداف غیرنظامی ممنوع نماید، نخواهد پذیرفت. دور ششم مذاکرات طی روزهای آینده برگزار می‌شود و نتیجه آن تعیین‌کننده موازنه میان فشار اسرائیل، تهدیدهای نظامی ترامپ، و انعطاف پنهانی دو طرف خواهد بود.