کودکهمسری آنلاین: ثبتنام دختران و پسران زیر ۱۵ سال در سایت همسریابی
- arefsalimi78
- Nov 22
- 3 min read
پذیرش ثبتنام کودکان زیر ۱۸ سال در سامانه «آدم و حوا» نشانگر نهادینه شدن کودکهمسری در ایران است. فقدان محدودیت فنی و پرسش درباره بلوغ روانی، همراه با تمرکز بر گرایشهای مذهبی و جنسیتی، ساختاری رسمی برای تسهیل ازدواج زودهنگام ایجاد کرده است. این وضعیت پیامدهای گستردهای بر سلامت روانی و جسمی کودکان دارد، توانایی تحصیل و شکلگیری هویت فردی را محدود میکند و چرخه فقر و آسیب اجتماعی را تقویت میکند.
سایت همسریابی «آدم و حوا» که خود را بهعنوان یک سامانه واسطهگر برای ازدواج معرفی میکند، بر اساس بررسیهای میدانی روزنامەی شرق، امکان ثبتنام کودکان زیر ۱۸ سال را فراهم کرده است.
دادههای بهدستآمده نشان میدهد دختران ۱۳ تا ۱۶ سال و پسران ۱۵ تا ۱۸ سال میتوانند بهطور مستقیم یا از سوی والدینشان بهعنوان گزینههای ازدواج ثبتنام کنند. این شرایط در حالی رخ میدهد که هیچ محدودیت فنی یا احراز هویتی جدی برای جلوگیری از ثبتنام افراد نابالغ وجود ندارد.
در روند ثبتنام این پلتفرم، کاربر ابتدا مشخص میکند که فرم را برای خود پر میکند یا برای فرزند یا آشنای خود. این سازوکار عملاً به والدین امکان میدهد پروفایلی را برای فرزندشان را ایجاد کنند.
بررسی یک ثبتنام آزمایشی کە توسط شرق انجام شدە، نشان دادە است کە برای دختر متولد ۱۳۹۱، ثبتنام بدون هیچ مانع فنی و با روندی کاملاً معمول انجام شد.
تحلیل دادهها نشان میدهد بخش عمده ثبتنامها از مناطق محروم و حاشیهای ایران انجام میشود که ازدواج زودهنگام معمولاً نه یک عرف اجتماعی، بلکه نتیجه فقر، نابرابری و خلأ قانونی است.
کارشناسان حقوق کودک و فعالان اجتماعی میگویند این وضعیت نشانهای از نهادینه شدن کودکهمسری در پوشش رسمی است.
پرسشنامه ثبتنام در این سامانه بیش از اطلاعات عمومی، به سبک زندگی مذهبی، گرایش سیاسی و الگوهای رفتاری جنسیتی تمرکز دارد.
سؤالاتی درباره نوع حجاب، آرایش در برابر نامحرم، روابط اجتماعی با جنس مخالف و نگاه به موسیقی یا ماهواره در فرم دیده میشود. کارشناسان میگویند فقدان سؤالاتی درباره رضایت شخصی، بلوغ فکری یا آمادگی روانی، نشانگر خلأ مهم در طراحی این سامانه است.
این سایت در در شبکههای تلویزیونی دولتی از جمله شبکه دو، سه و افق معرفی شدە است، بدون آنکه به آسیبهای ازدواج زیر سن قانونی اشاره شود. این پلاتفرم همچنین در شبکههای اجتماعی فعال است و با بیش از ۱۸۲ هزار دنبالکننده، فعالیت گستردهای دارد.
در این بارە، محمدحسین اصغری، مدیر اجرایی سامانه، در گفتگو با شرق میگوید:
طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، سن ازدواج برای زنان ۱۳ سال و برای مردان ۱۵ سال است. ما از نظر قانونی موظف به پذیرش ثبتنام هستیم و نمیتوانیم مانع ثبتنام کسی شویم که در این بازه سنی قرار دارد.
او میگوید از ۳۰۰ هزار متقاضی، حدود ۷۰ هزار فرم فعال و تأییدشده است و تنها ۲۶ مورد ثبتنام مربوط به سنین ۱۳ تا ۱۵ سال است. اصغری تأکید میکند که برای افراد زیر ۱۵ سال، والدین باید ثبتنام کنند.
کارشناسان هشدار میدهند ازدواج کودکان سلامت جسمی و روانی آنها را تهدید میکند و مانع رشد عاطفی، شکلگیری هویت فردی و تحصیل آنها میشود. منصوره شاهنظری، مدیر واحد خودمراقبتی جنسی انجمن صدای یارا، در گفتگو با شرق میگوید:
کودکان زیر ۱۸ سال آمادگی روانی و اجتماعی برای زندگی مشترک ندارند. تربیت فرزند و تصمیمگیریهای زندگی مشترک نیازمند مهارتهای عاطفی است که هنوز تکمیل نشده است.
او با اشاره به تجربه پروندههای واقعی، تاکید میکند که ازدواج زودهنگام اغلب به خشونت خانگی و محرومیت آموزشی منجر میشود و بسیاری از این کودکان در چرخهای از فقر و آسیبهای اجتماعی گرفتار میشوند.
رضا شفاخواه، وکیل و فعال حقوق کودک، در گفتگو با شرق وضعیت قانون ازدواج کودکان در ایران را بحرانی میداند:
ایران تنها کشوری است که حداقل سن ازدواج قطعی ندارد. طبق قانون فعلی، ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال تنها با تشخیص مصلحت دادگاه و اذن ولی امکانپذیر است.
او اضافه میکند: این وضعیت به استثمار جنسی و اقتصادی کودکان و شکلگیری خردهفرهنگ اشتباه کودکهمسری در مناطق محروم منجر شده است. قانون باید اصلاح و حداقل سن ازدواج تعیین شود.
فعالان اجتماعی معتقدند بدون اصلاح قانونی و افزایش نظارت، سایتها و سامانههای مشابه میتوانند کودکهمسری را تسهیل کنند و چرخه آسیبهای اجتماعی ادامه یابد.
