ترکیه نگران از کنفرانس کُردهای سوریه، گزینه فدرالیسم را رد می‌کند

برگزاری کنفرانس وحدت ملی کُردها در سوریە کە در ۲۶ آوریل در قامشلی، شمال-شرق سوریە برگزار شد، نگرانی‌های ترکیە را مبنی بر ایجاد یک حکومت غیرمتمرکز یا فدرال برانگیختە است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیە ضمن رویایی خواندن ایجاد یک سیستم فدرال اظهار داشت کە ایجاد چنین سیستمی، بە ثبات منطقە خدمت نمی‌کند.

روز ۲۶ آوریل، کُردها و سایر اقلیت‌های ساکن در مناطق شمال-شرق سوریە، کنفرانسی را با عنوان کنفرانس وحدت ملی، بە منظور انسجام در گفت‌وگوهایشان با دولت انتقالی جدید سوریە در قامشلی برگزار کردند. احزاب و شخصیت‌های شرکت کنندە در این کنفرانس، بر ایجاد یک حکومت غیرمتمرکز یا فدرالی تاکید کردند.

در واکنش بە برگزاری این کنفرانس، رجب طیب اردوغان، ضمن ابراز نگرانی ترکیە، اظهار داشت:

مسئله نظام فدرالی چیزی جز یک رویای دور نیست و جایی در واقعیت سوریه ندارد... من توصیه می‌کنم تصمیماتی گرفته شود که به ثبات منطقه خدمت کند، نه تصمیماتی که بر اساس رویای ایجاد یک دولت فدرال در سوریه شکل گرفتە شده باشد.

وی در ادامە افزود: هیچ ابتکار عملی را که منجر بە تهدید ثبات پایدار سوریه و منطقە باشد، نخواهیم پذیرفت. مقامات سوریه اعلام کرده‌اند که هیچ مرجعی غیر از دولت دمشق یا هیچ ساختار مسلحی غیر از ارتش سوریه در سوریه را نمی‌پذیرند. آنها به کار خود در این راستا ادامه می‌دهند و ما رویکرد مشابهی در مورد امنیت مرزها داریم.

از سوی دیگر، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای قطری خود، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، پس از مذاکراتشان در دوحه در روز یکشنبه هفته گذشته گفت: ترکیه می‌خواهد شاهد قانون اساسی و دولتی در سوریه باشد که فرصت‌های برابر را برای همه اقشار این کشور تضمین کند اما ترکیه در برابر «گروه‌هایی که از وضعیت فعلی سوریه برای دستیابی به برخی از اهداف خود سوءاستفاده می‌کنند و به دنبال آسیب رساندن به تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه هستند» خواهد ایستاد.

فیدان مدعی شد که یگان‌های مدافع خلق (YPG)، بزرگترین بخش نیروهای دموکراتیک سوریه، وابسته به حزب کارگران کردستان (PKK) است و تهدید کرد که «خواە داوطلبانه و مسالمت‌آمیز، یا به هر نحو دیگری، از فهرست گزینه‌های مورد نظر در سوریه حذف خواهند شد.»

بنابە گزارش شرق الاوسط، منابع وزارت امور خارجه ترکیه تأیید کردەاند که «ستون فقرات سیاست ترکیه در قبال سوریه، دستیابی به آشتی ملی از طریق حفظ وحدت و تمامیت ارضی کشور، ایجاد امنیت و ثبات از طریق پاکسازی آن از عناصر تروریستی و تضمین بازسازی سوریه از طریق لغو تحریم‌ها است.»

موضع آمریکا

اگرچە ناظران بر این باورند کە ترکیە بە دلیل نگرانی از ایجاد یک سیستم غیر متمرکز در سوریە، احتمالا بە حملات مداوم خود بە مناطق شمال-شرق سوریە ادامە خواهد داد، اما همکاری نیروهای سوریە دمکراتیک با نیروهای ائتلاف جهانی علیە داعش، یکی از موانع ترکیە در تداوم این حملات بە شمار می رود. آنکارا امیدوار است که واشنگتن حمایت مداوم خود از یگان‌های مدافع خلق کرد (YPG) را متوقف کند و ادعا می‌کند که در جنگ علیه گروه ستیزه‌جوی اسلامی داعش با آنها متحد است.

در همین راستا، اردوغان به احتمال دیدار قریب الوقوع با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اشاره کرد و گفت که کارها برای تعیین تاریخ این دیدار در حال انجام است. او افزود:

من معتقدم که من و دوستم ترامپ در این مرحله جدید، محرکەهای کاملاً متفاوتی را به روابط دوجانبه خود خواهیم افزود. ما شاهدیم که به عنوان دو رهبر در مورد مسئله سوریه، یکدیگر را درک می‌کنیم.

علیرغم نگرانی‌ها از تداوم تجاوز نظامی ترکیه به مناطق تحت کنترل نیروهای دمکراتیک سوریه در شمال-شرق این کشور، اما بەنظر می‌رسد که امکان گسترش جنگ و حملات ارتش ترکیه به شکل سابق بە شمال-شرق سوریە عملا غیر ممکن شدە باشد.

از یک سو مواضع منسجم کُردها، سیاست تعامل با دولت موقت و همکاری موثر با ائتلاف بین‌المللی علیه داعش بە نیروهای دمکراتیک سوریە امکان بازی در سطح یک بازیگر منطقەای را دادە است.

از سوی دیگر بالا گرفتن تنش‌ها با اسرائیل بر سر آینده سوریه، شرایط بد اقتصادی ترکیە و گسترش روز افزون انتقادات و اعتراضات به دولت رجب طیب اردوغان، بازی انتخاباتی کُردها در ترکیه و ائتلاف غیر رسمی با حزب جمهوری خلق (CHP) بە عنوان اصلی‌ترین اپوزسیون دولت این کشور امکان مانور سیاسی از اردوغان را گرفتە است.

در نهایت تصمیم عبدالله اوجالان رهبر زندانی کُردها به انحلال پ‌ک‌ک، امکان گسترش جنگ و حملات ارتش ترکیه به شکل سابق را غیر ممکن کرده است. امری کە می‌تواند بە مشروعیت مطالبات کُردها در سطح جهانی کمک کند.