خشکسالی شدید، سد کرخه را فلج و تولید برق متوقف شد

افت بی‌سابقە تراز آب سد کرخه و خروج کامل نیروگاه از مدار، نشانه‌ای روشن از تشدید خشکسالی در خوزستان و فرسایش ظرفیت‌های مدیریت آب در حوضە کرخه است. تداوم کاهش ورودی‌ها از سال ۱۳۹۸، مدل سنتی تأمین هم‌زمان برق و آب پایین‌دست را مختل و اکنون خوزستان را در آستانە محدودیت‌های گسترده و تصمیم‌های اضطراری قرار داده است.

مدیرعامل سد و نیروگاه کرخه روز شنبه اعلام کرد که به‌دلیل افت کم‌سابقه سطح آب در مخزن این سد، واحدهای تولید برق این نیروگاه از مدار خارج و تأمین آب پایین‌دست تنها از طریق دریچه‌های تحتانی انجام می‌شود، این اقدام نشانه تشدید خشکسالی در یکی از مهم‌ترین منابع آبی خوزستان است.

به گفته امیر محمودی، تراز فعلی مخزن ۱۸۰ متر است که ۴۰ متر کمتر از تراز طبیعی بهره‌برداری گزارش شده و حجم ذخیره آب را به حدود یک میلیارد متر مکعب رسانده است.

او توضیح داد که کاهش ورودی آب و نبود بارش مؤثر از سال ۱۳۹۸ تاکنون، شرایطی ایجاد کرده که ادامه تولید انرژی در سد امکان‌پذیر نیست.

او با هشدار نسبت به تداوم روند خشکسالی در حوضه آبریز کرخه گفت که در سال‌های اخیر پاسخ‌گویی به نیاز آبی پایین‌دست با ترکیبی از تولید انرژی و رهاسازی آب انجام می‌شد، اما افت متوالی تراز مخزن، این مدل مدیریت را با چالش روبه‌رو کرده است.

محمودی بر ضرورت صرفه‌جویی گسترده در بخش‌های آشامیدنی، کشاورزی، دامداری و صنعتی تأکید کرد.

این نخستین بار نیست که سد کرخه با چنین وضعیتی مواجه می‌شود. در مهر ۱۴۰۰ نیز سازمان آب و برق خوزستان اعلام کرده بود که با رسیدن مخزن به حداقل تراز بهره‌برداری (۱۸۶ m.a.s.l متر بالاتر از سطح دریا)، هر سه واحد نیروگاه از چرخه تولید برق خارج شده‌اند؛ موضوعی که نشان‌دهنده فشار مستمر خشکسالی بر این زیرساخت کلیدی است.

بحران آب در ایران در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) به اوج خود رسیده و به یکی از شدیدترین چالش‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و امنیتی تبدیل شده است.

این بحران، که ریشه در ترکیبی از تغییرات اقلیمی، سوءمدیریت منابع و برداشت بی‌رویه دارد، نه تنها تأمین آب شرب میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به مهاجرت‌های گسترده، اعتراضات اجتماعی و حتی جابه‌جایی پایتخت شود.

بر اساس گزارش‌های رسمی و بین‌المللی همچون کارنگی، ایران ششمین سال متوالی خشکسالی را تجربه می‌کند، با بارش‌های ۸۵ درصد کمتر از میانگین بلندمدت، و مخازن سدها به کمتر از ۳۳ درصد ظرفیت رسیده‌اند.